بخت آزمایی یا لاتاری یک نوع مسابقه و قرعه کشی جمعی است که در آن مبلغ جایزه از طریق فروش بلیت های کاغذی و یا الکترونیکی با نشان ها و اعداد چند رقمی بدست می آید.
برنده اصلی در لاتاری و بخت آزمایی “Lottery” شخصی است که در پایان قرعه کشی عدد صحیح را داراست و در نتیجه صاحب بخش بزرگی از مجموع پول جمع آوری شده می شود. در کشورهایی که برگزاری لاتاری قانونی است دولت ها از کارگزاری های های بخت آزمایی مالیات می گیرند، همچنین انواع مختلف لاتاری از لحاظ محتوی و نوع برگزاری در کشورهای مختلف یکسانند.
اولین نشانه های بخت آزمایی به دوران طلایی امپراتوری چین و در زمان سلسله و دودمان هان “Han Dynasty” است که در آن دوران برگه های بخت آزمایی که با نام کینو شهرت داشتند رواج داشته است. این برگه ها با هدف کمک مالی به حکومت جهت برآورده ساختن اهدافی مهم همچون ساخت دیوار چین منتشر می شده است، همچنین نشانه هایی از وجود بخت آزمایی با هدف کمک به تعمیرات شهر رم در زمان امپراطوری یک سزار رومی به نام آگوستوس “Augustus Caesar” نیز وجود دارد.
تاریخچه انواع بخت آزمایی و لاتاری در ایران
لاتاری و بخت آزمایی بر طبق قوانین جمهوری اسلامی در ایران ممنوع است و برگزار کنندگان یا شرکت کنندگان در این نوع مسابقه ها به عنوان مجرم شناخته می شوند، گرچه در اینباره همواره تناقض هایی وجود داشته که موجب بحث و حاشیه های فراوانی گردیده است. وجود مسابقه های تلویزیونی یکی از نمونه های این موارد تناقض می باشد که گاها به تعطیلی برنامه و یا حتی سوال و پرسش در سطوح مختلف جامعه ایران درباره ماهیت لاتاری منجر گردیده است.
همچنین فرهنگ ایران با مسابقه های لاتاری چندان غریبه نیست، در ادامه به چند نمونه از انواع بخت آزمایی ها در ایران اشاره می گردد:
- بلیت اعانه ملی بلیت هایی بود که به قیمت ۳۰ ریال و به مناسبت جشن شاهنشاهی فروخته می شده است.
- بلیت ارمغان بهزیستی جمهوری اسلامی ایران که با ادعای کمک به مستضعفان و معلولان منتشر می گردید.
- بلیط بخت آزمایی پاساژ آذر در بازار که توسط مالک این پاساژ و به صورت هر بلیط ۵۰ هزار تومان فروخته می شد.
در حال حاضر بلیط های بخت آزمایی در سطح دنیا و از طریق آنلاین قابل خرید است و حتی در ایالات متحده آمریکا حتی اخبار مربوط به برندگان تحت پوشش های رسانه ای گسترده قرار می گیرد. برنده شدن در مسابقه لاتاری و بدست آوردن پول های کلان موضوع اصلی و یا جانبی در بسیاری از فیلم های سینمایی و یا سایر آثار هنری گوناگون بوده است که خود نشان دهنده تاثیرگذاری این نوع قمار در فرهنگ عامه مردم در سرتاسر دنیا می باشد.
در کشورهای توسعه یافته دولت ها بطور مستقیم بر لایسنس برگزار کنندگان این قرعه کشی ها نظارت دارند، حتی گاها خود ارگان های دولتی وظیفه برگزاری این قبیل مسابقات بخت آزمایی را بر عهده می گیرند. نوع خاصی از این مسابقات که با عنوان لاتاری ملی شهرت یافته است از انواع شناخته شده در سرتاسر جهان می باشد که در اینگونه قرعه کشی ها بلیت ها با هدف جمع آوری هزینه برای طرح های همگانی فروخته می شوند و خریداران علاوه بر شانس پیروزی به نوعی در حال کمک مالی برای پیشرفت جامعه هستند.
شماره های شانس لاتاری
از آنجا که درلاتاری مشخص شدن برنده با استفاده از شماره ها معمول تر می باشد اشخاصی به نوعی ترکیب ارقام جادویی و یا با احتمال برد بالاتر بعضی اعداد باور دارند و با تفسیر اعداد و ارقام شانس برنده شدن برخی شماره ها را بیشتر و یا کمتر می دانند که این پدیده گاها موجب شکل گیری نحوه قیمت گذاری های متفاوتی برای برخی ترکیب شماره ها گردیده است.
برخی افراد با علاقمندی به جمع آوری کلکسیون از برگه های لاتاری می پردازند که این فعالیت در اصطلاح لوتولوژی (lotology) نامیده می شود و شخصی که اقدام به جمع آوری این مجموعه ها می نماید را لوتوژیست (lotologist) می نامند.
طبیعتا همانند سایر انواع قمار این نوع سرگرمی نیز در صورت زیاده روی می تواند آثار منفی به بار داشته باشد، خرید بلیت لاتاری برای برخی به عنوان یک موضوع روزمره تبدیل می گردد و یا حتی ممکن است شخص هزینه های هنگفتی را بابت خرید بلیط پرداخت کند.
برخی مخالفان و منتقدان با اشاره به این موضوع که فرد شرکت کننده در لاتاری بطور معمول شانس چندانی برای پیروزی ندارد این نکته را یادآور می شوند که گاها افراد شرکت کننده در لاتاری ها آگاهی درستی نسبت به شانس واقعی برنده شدن خود ندارد با اینحال در نقطه مقابل بسیاری از علاقمندان به خرید بلیط لاتاری حتی با وجود آگاهی از این موضوع بر پیروزی خود باور دارند.
تجسم رویای میلیونر شدن با خرید بلیط لاتاری
تصویرسازی از افراد برنده لاتاری یکی از انوع کمپین های تبلیغاتی موثر است که توسط گردانندگان این مسابقات مورد استفاده قرار می گیرد. انتشار گسترده خبر برنده شدن افراد در قرعه کشی ها این اطمینان خاطر را برای برگزار کنندگان مسابقات فراهم می کند که سایرین تجسم رویای میلیونر شدن با خرید بلیط لاتاری را با چشمان خود ببینند.
بطور معمول پوشش رسانه ای از شخص برنده تنها با معرفی وی خاتمه نمی یابد، حتی ممکن است رسانه ها تا سالها فرد برنده را مورد نظر داشته باشند و تغییرات شکل گرفته در زندگی وی را گزارش کنند. بنابراین از آنجایی که ادامه این روند می تواند برای شخص آزاردهنده باشد بسیاری از برندگان لاتاری پس از کسب جایزه متقاضی می شوند که اطلاعات شخصی شان به هیچ وجه منتشر نگردد، قابل توجه است که این موضوع از جمله حقوق شرکت کنندگان در اینگونه مسابقات قرعه کشی می باشد.
مسابقات لاتاری در فرم های گوناگون قرعه کشی
در حقیقت قرعه کشی یک فرآیند پذیرفته شده برای توزیع شانس در موضوعات گوناگون می باشد، جوایز مسابقات لاتاری تنها به جنبه مالی ختم نمی شود و استفاده از قرعه کشی در انواع فرم های گوناگون امروزه موضوعی شناخته شده است.
لاتاری امروزه در فرم های گوناگون در حال برگزاری است و چنانچه در توضیحات لاتاری گرین کارت آمریکا بطور واضح شرح داده شده است برای حفظ وناگونی نژادی مورد استفاده قرار می گیرد، چنانچه در توضیحات این قرعه کشی آمده و در رابطه با اهداف و کارکرد آن اینگونه آمده است:
ارتباط مبلغ بلیت لاتاری و رقم جکپات
برگزار کنندگان مسابقه های لاتاری بلیت های گوناگونی را در میان علاقمندان توزیع می کنند، همچنین در ارائه این بلیط ها همواره تلاش می شود از فرآیندها تصادفی سازی استفاده شود تا شانس بدست آوردن بلیت برنده بر اساس مکان و زمان تهیه بلیط تحت تاثیر قرار نگیرد.
طبیعتا در یک مسابقه لاتاری فارغ از نوع آنلاین و یا حضوری آن، خریدار نباید بتواند بلیط برنده را پیش از خرید شناسایی کند، قابل توجه است بدانید که در تاریخ مسابقات بخت آزمایی بارها پیش آمده که این موضوع نقض گردیده باشد و افراد یا گروه های با دستکاری روند برگزاری نتایج را به نفع خود تغییر داده باشند.
جوایز لاتاری ممکن است بسته به نوع آن می تواند حتی مبالغ چند میلیارد دلاری را برای صاحب بلیت برنده به ارمغان بیاورد. مبالغ قرعه کشی که از آن ها به عنوان جکپات یاد می شود مشخصا با مبلغ بلیت های فروخته شده ارتباط مستقیمی دارد بطوریکه بلیط های گران قیمت تر شانس پیروزی جایزه های بزرگتر را به همراه دارند.
در خرید بلیط لاتاری خود دقت کنید، شما که قصد ندارید بعدها افسوس این را بخورید که ای کاش بلیط گران تر را خریده بودید!
لیلاج
جمع بندی پایانی درباره موضوع بخت آزمایی و لاتاری
بخت آزمایی و لاتاری به عنوان نوعی شرکت در مسابقات قرعه کشی تاریخچه طولانی در میان جوامع انسانی دارد چنانچه حتی آثار متفاوتی مانند فیلم سینمایی، داستان و بازتاب های آن در میان مردم و فرهنگ های مختلف قابل مشاهده است.
در حقیقت برنده شدن در مسابقه های لاتاری گرچه برای برخی ممکن است یک آرزوی دست نیافتنی باشد با اینحال لاتاری بازها بسیار بیش از اینها به شانس خود ایمان دارند… شرکت در قرعه کشی لاتاری گرچه ممکن است با محاسبات ریاضی چندان منطقی به نظر نیاید با اینحال به زبان ساده: “علاقمندان به خرید بلیت لاتاری گوششان بدهکار این حرف ها نیست!“
نهایتا این الگوی بازی مسئولانه است که تا حدود زیادی می تواند زیانبار و یا مفید بودن خرید یک بلیت قرعه کشی را مشخص نماید، الگویی که بسیاری از جوامع توسعه یافته با ترویج آن تلاش دارند تا نقش خودآگاهی افراد را نسبت به انواع سرگرمی های شرط بندی و قمار تقویت نمایند.