آس ناس، تاریخچه و اصول اولیه بازی

بازی آس ناس یک سرگرمی ورق بازی سنتی و قدیمی است که دارای تاریخچه ای بسیار مهم و شناخته شده در تاریخ و فرهنگ ساکنین سرزمین باستانی ایران میباشد.

آس ناس “As-Nas” یک نوع ورق بازی تا همان کارت بازی است که بر اساس برخی شواهد بدست آمده در دوران برابر با قرن هفدهم میلادی رواج یافته است. از بازی آس ناس حتی به عنوان پایه ای برای بسیاری از ورق بازی های امروزی یاد میشود که الهام بخش شکل گیری برخی از بازیهای جدید مبتنی بر کارت بوده است.

بازی آس ناس به همراه بازی گنجفه از کهن ترین ورق بازیهای مرتبط با دوران تاریخی امپراطوری های ایران است، امروزه نیز مستندات و آثار به جای مانده از این بازی در موزه ها و در سرتاسر دنیا نگهداری میشوند.

تاریخچه بازی آس ناس

یکی از مهمترین مستندات تاریخی درباره بازی آس ناس اشارات و مستندات بدست آمده در گزارشات ژنرال رابرت مرداک اسمیت (Robert Murdoch Smith) است، وی یک دیپلمات بریتانیایی بود که در برخی از نوشته های خود به این بازی اشاره کرده است. وی همچنین در ۱۸۷۷ میلادی به رواج یافتن نوعی کارت بازی نوع اروپایی و جایگزین شدن آن با ورق بازی آس ناس اشاره نموده است.

همچنین با انحصاری شدن تجارت خارجی در سال ۱۹۳۱ برخی از قوانین انحصاری برای واردات و تولید کارت های بازی شکل گرفت که امتیاز تولید آن را در اختیار شرکت بریتانیایی De La Rue قرار میداد. در حقیقت برخی از فعالیت های این کمپانی که عهده دار تولید ورق های بازی شده بود در ادامه به طراحی و عرضه کارت های بازی با تصاویر مرتبط با تاریخ ایران منجر گردید. امروزه این ورق های بازی آس ناس متعلق به قرن ۱۹ میلادی با طراحی سبک قدیمی به عنوان آثار تاریخی باقیمانده در موزه ها نگهداری میشوند.

همچنین آنگونه که در ویکیپدیا فارسی آمده است بازی آس ناس روزگاری در یکی از روستاهای اصفهان به نام میدانک برگزار میشوده است. در واقع این اطلاعات اشاره به برگزاری نوعی مسابقات دوره ای در روستای میدانک دارد که البته هم اکنون نیز در میان برخی خان های بختیاری (اولاد آخانم) رواج دارد.

درباره بازی آس ناس

معنی ناس هم در عربی و هم در پارسی به معنی مردم یا نوع مردم بوده است، بر همین مبنا واژه آس ناس به معنی گروهی از افراد معنی می دهد. علاوه بر این، در تصاویر ورق ها نیز افراد و رده هایی از طبقات مختلف جامعه به نمایش در می آیند که نماینگر همین معنی هستند.

ملزومات بازی آس ناس

در بازی آس ناس طراحی مجموعه ورق ها ساده و تنها متشکل از ۵ نوع کارت میباشد. ورق ها دارای پس زمینه متفاوت هستند تا به اینصورت ۲۰-۲۵ کارت را بوجود بیاورند، همچنین آنطور که مشخص گردیده کارت های بازی آس ناس در ابعاد مستطیل شکل و در اندازه ۴ در ۶ سانتیمتر بوده اند.

همانند بازی گنجفه، نقش و نگار کارتها با دست نقاشی و طراحی میشده اند که البته بعدها از نوعی تکنیک کلاژ نیز برای چاپ تصاویر روی وق ها استفاده گردیده است.

نکته جالب اینکه در الگوی سنتی بازی آس ناس، هیچگونه عنوانی بر روی کارت ها درج نمیشده است که البته با توجه به رنگ پس زمینه و تصویر ورق ها برای بازیکنان قابل شناسایی بوده اند.

ورق های بازی آس ناس

• آس: بطور معمول با تصاویر شیر و ماه و یا شیر و اژدها در حال نبرد مشخص میشده است.
• شاه: در حالت نشسته بر تخت و یا سوار بر اسب به تصویر کشیده میگشته است.
• بی بی: اغلب در حالت نشسته و یا در حالتی که یک نوزاد را در آغوش دارد مشخص میگشته است.
• سرباز: بطور مشخص تصویر یک سرباز را شامل میشده است.
• لکات: با تصویر یک دختر رقاص و یا یک جفت دختر رقاص در حال رقص و یا موزیسین مشخص میگردیده است.